Gynaecologie en verloskunde

Gezondheidszorg voor vrouwen

Vroege opsporing van aandoeningen

De gynaecologische preventieve zorg omvat regelmatige onderzoeken voor de vroege opsporing van aandoeningen van de vrouwelijke genitale en borststreek.

Het doel is om gezondheidsproblemen zoals baarmoederhalskanker, borstkanker of seksueel overdraagbare aandoeningen vroegtijdig op te sporen en te behandelen. Typische onderdelen zijn de zogenaamde Pap-test (uitstrijkje van de baarmoederhals), het borstonderzoek en, afhankelijk van leeftijd of risicofactoren, verdere onderzoeken zoals echografie of mammografie. Het onderzoek wordt jaarlijks aanbevolen en wordt tot op zekere hoogte vergoed door de zorgverzekeraar.

Afspraak maken
Prof. Dr. Christian Gnoth in gesprek met een patiënte

Jaarlijkse kankerscreening (vanaf 20 jaar):

Uitstrijkje (Pap-test):

Onderzoek naar celveranderingen aan de baarmoederhals

Onderzoek van de geslachtsorganen:

Controle van baarmoeder, eierstokken en vagina.

Palpatie van de borst (vanaf 30 jaar):

Controle op knobbels of afwijkingen.

HPV-test (vanaf 35 jaar):

Het onderzoek vindt elke drie jaar plaats in combinatie met de Pap-test voor de vroege opsporing van baarmoederhalskanker.

Mammografie-screening (50-69 jaar):

Elke twee jaar voor de vroege opsporing van borstkanker

Adviesgesprekken:

Informatie over anticonceptie, gezinsplanning of overgangsklachten

Darmkankerscreening:

Vanaf 50-jarige leeftijd is het mogelijk om met een interval van één tot twee jaar een ontlastingstest (iFOBT) uit te voeren op bloedsporen in de ontlasting. Het materiaal hiervoor ontvangt u van ons. Vanaf 55-jarige leeftijd kan dit worden vervangen door een coloscopie. Bij afwijkingen in de ontlastingstest wordt u doorverwezen naar een gastro-enteroloog.

Aanvullende onderzoeken (individuele gezondheidsdiensten, IGel):

Sommige van onze aangeboden diensten zijn niet opgenomen in de dienstenlijst van de zorgverzekeraars en moeten daarom privé worden betaald, bijvoorbeeld:

    • Echografie van de borst of de eierstokken.
    • HPV-vaccinatie bij vrouwen boven de 18 jaar.
    • Test op seksueel overdraagbare infecties zoals chlamydia (behalve bij vrouwen onder de 25 jaar die recht hebben op een jaarlijkse test).

Voor deze diensten ontvangt u van ons een aparte toelichting inclusief de kosten en een toestemmingsverklaring.

Zwangerschapsbegeleiding

Van de eerste bevestiging tot de geboorte

Wij verheugen ons met u als uw zwangerschapstest positief is! Als u nu contact met ons opneemt, wordt er eerst een afspraak gemaakt om de zwangerschapsduur en de verwachte geboortedatum vast te stellen. Daarna ontvangt u alle informatie en reeds afspraken voor het verdere verloop.

Tijdens de zwangerschap vinden regelmatige onderzoeken plaats om de gezondheid van moeder en kind te controleren. Deze maken deel uit van de moederschapszorg en omvatten:

Afspraak maken
Dr. med. Nina Bachmann tijdens een echografie met een patiënte

De moederschapszorg omvat de volgende onderzoeken:

  • Vaststelling van de zwangerschapsduur
  • Anamnese
  • Overhandiging informatiemateriaal
  • Aanmaken van het zwangerschapsdossier

Deze vinden plaats ter controle van de ontwikkeling van het kind, de placenta en de hoeveelheid vruchtwater volgens een vast schema:

  • Basisechografieën: Standaard in de 9e-12e, 19e-22e en 29e-32e zwangerschapsweek
  • Aanvullende echografieën: Bij afwijkingen of risicofactoren, bijv. Doppler-echografie ter controle van de bloedtoevoer; dit gebeurt soms ook in samenwerkende praktijken van prenatale geneeskundigen.
  • Bloedwaarden (bijv. hemoglobine)
  • Eenmalig de bloedgroep
  • Antilichamen en infectieziekten (bijv. rodehond, hepatitis).
  • De urine wordt getest op eiwit, suiker en infecties.

Controle van de moederlijke gezondheid.

vanaf de 28e-30e zwangerschapsweek ter controle van de harttonen van het kind en mogelijke weeënactiviteit

wordt tussen de 24e en 28e week uitgevoerd ter opsporing van zwangerschapsdiabetes

Ter controle van de baarmoedermond en uitsluiting van mogelijke infecties. Eventueel vaginaal uitstrijkje voor onderzoek naar groep B streptokokken (35e – 37e week).

Informatie en eventueel uitvoering van vaccinaties tegen griep (influenza), kinkhoest (pertussis) en het RS-virus tijdens de zwangerschap

na voorlichting en afhankelijk van het risico van de zwangere, uitvoering van een zogenaamde NIPT-test vanaf de 11e zwangerschapsweek ter vaststelling van de chromosoomverdeling van het kind en/of eerstetrimesterscreening tussen de 11e-14e week in een praktijk voor prenatale geneeskunde

Nazorg na de zwangerschap

Uw gezondheid na de geboorte

De nazorg na de zwangerschap dient om de lichamelijke en psychische gezondheid van de moeder na de bevalling te controleren en het genezingsproces te begeleiden.

Deze vindt gewoonlijk 6-8 weken na de geboorte plaats en wordt vergoed door de zorgverzekeraar. Bij een passende indicatie of klachten is het ook eerder mogelijk of noodzakelijk. U kunt zich het beste zo vroeg mogelijk na de geboorte bij ons melden om hiervoor een afspraak te maken.

De nazorg is individueel op u als moeder afgestemd en helpt om lichamelijke en emotionele problemen vroegtijdig op te sporen en te behandelen.

Afspraak maken
Een doktersassistente tijdens het vooronderzoek van een patiënte.

Onderdelen van de nazorg:

Baarmoederherstel:
 vaginaal en abdominaal onderzoek ter controle of de baarmoeder zich heeft hersteld, inclusief onderzoek van de baarmoedermond, de vagina en de bekkenbodem

Onderzoek van het keizersnedelitteken of de perineumnaad:
Uitsluiting van wondgenezingsstoornissen

Borstonderzoek:
 Controle bij klachten zoals melkstuwing of ontstoken borstklieren (mastitis).

Bloeddrukmeting
vooral na complicaties zoals pre-eclampsie of hevige bloedingen, eventueel aanpassing van medicatie

Bloed- en urineonderzoek:
Controle van de hemoglobinewaarde en uitsluiting van infecties

Na zwangerschapsdiabetes
eventueel herhaalde glucosetest

Gezinsplanning en anticonceptie:
Bespreking van geschikte anticonceptiemethoden, bijv. compatibiliteit van hormonale preparaten met borstvoeding

Borstvoedingsadvies:
Ondersteuning bij borstvoedingsproblemen

Psychische gezondheid:
Gesprek over stemming, uitputting of mogelijke postpartale depressie

Aanbeveling of doorverwijzing naar bekkenbodemherstelcursussen om de bekkenbodemspieren te versterken en langdurige klachten te voorkomen

Noodgevallen

In de gynaecologische praktijk kunnen acute noodgevallen optreden, zowel op het gebied van gynaecologie als verloskunde. Ons spoedspreekuur stelt ons in staat u op korte termijn, snel en gericht te behandelen. Noodgevallen omvatten:

Gynaecologie

Hevige plotselinge onderbuikpijn:

Vermoeden van cysteructuur, ovariële torsie, buitenbaarmoederlijke zwangerschap of endometriose.

Hevige vaginale bloedingen

Bij menstruatiestoornissen, miskramen of na ingrepen

Acute infecties

Bijv. urineweginfecties of schimmelinfecties

Letsels in het genitale gebied

Na ongevallen, seksueel geweld of geboortetrauma's.

Borstveranderingen

Acute pijn, roodheid (bijv. mastitis) of voelbare knobbels

Acute overgangsklachten

Ernstige opvliegers of hartkloppingen die snel handelen vereisen

Verloskunde

Bloedingen tijdens de zwangerschap

Indicatie van miskraam, loslating van de placenta of placenta praevia.

Vroegtijdige weeën

Controle en eventueel doorverwijzing naar de kliniek

Hevige pijn:

bijv. bij dreigende miskraam of buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Vermoeden van pre-eclampsie

Symptomen zoals hoge bloeddruk, hevige hoofdpijn, gezichtsstoornissen of pijn in de bovenbuik

Verminderde kindsbewegingen

Controle middels CTG of echografie

Vroegtijdig breken van de vliezen

Controle en initiatie van verdere maatregelen

Wij verzoeken u in deze gevallen zich telefonisch of per e-mail aan te melden voor ons spoedspreekuur, dat meerdere keren per week wordt aangeboden, of direct op de betreffende tijden langs te komen.

In zeer dringende gevallen en buiten onze spreektijden kunt u contact opnemen met de huisartsenpost via nummer 116117 of u melden bij de spoedeisende hulp van de omliggende ziekenhuizen.

Gynaecologische kankers

Begeleiding van diagnose tot nazorg

Mocht er helaas in het kader van de preventieve zorg (zie punt “Preventie”) of op basis van klachten een gynaecologische kanker bij u zijn vastgesteld, dan begeleiden wij u zowel bij de aanstaande onderzoeken, na kankeroperaties als bij de nazorg.

Na de eerste diagnose volgt een verwijzing/opname naar een passend oncologisch centrum in het ziekenhuis voor de verdere planning van eventuele operatie, chemo-, radio- en/of antilichaamtherapie, evenals eventuele hormoontherapie. Aansluitend wordt u bij ons verder begeleid.

Afspraak maken

Volgorde van frequentie van kwaadaardige tumoren in Duitsland:

Borstkanker (mammacarcinoom)
meer dan 75.000 vrouwen/jaar

Baarmoederkanker (endometriumcarcinoom)
meer dan 10.000 vrouwen/jaar

Eierstokkanker (ovariumcarcinoom)
meer dan 6.000 vrouwen/jaar

Baarmoederhalskanker (cervixcarcinoom)
meer dan 4.000 vrouwen/jaar

Vulva- of vaginaal carcinoom
meer dan 3.000 vrouwen/jaar

Nazorg na een kankerziekte

De nazorg na een kankerziekte is een essentieel onderdeel van de behandeling om de gezondheid van de patiënte op lange termijn te waarborgen, mogelijke terugvallen vroegtijdig op te sporen en de levenskwaliteit te verbeteren. Deze begint na voltooiing van de primaire therapie (operatie, chemotherapie, bestraling of hormoontherapie) en wordt individueel aangepast.

Vroege opsporing van een terugval (recidief):
Controle van het behandelde gebied en het omliggende weefsel.

Opsporing van metastasen:
Controle op mogelijke uitzaaiingen,

Behandeling van bijwerkingen:
Langetermijngevolgen van de therapie zoals lymfoedeem, pijn of huidveranderingen.

Psychosociale ondersteuning:
Verbetering van de levenskwaliteit en hulp bij psychische belasting.

De oncologische nazorg vindt plaats met regelmatige tussenpozen:

  • In de eerste 3 jaar na de behandeling: elke 3 maanden
  • Vanaf het 4e jaar: elke 6 maanden
  • Vanaf het 6e jaar: jaarlijks

Het exacte tijdschema kan worden aangepast afhankelijk van het tumorstadium, de therapie en uw individuele risico, en wordt met u besproken.

Lichamelijke onderzoeken

  • Onderzoek van het geopereerde gebied en littekens: Controle op veranderingen, knobbels of andere afwijkingen.
  • Lymfeklieronderzoek: Palpatie van de aangrenzende lymfekliergebieden

Beeldvormende technieken

  • Borst: Mammografie: Eenmaal per jaar, na borstsparende operaties ook vaker of afwisselend met echografie
  • Echografie van het oorspronkelijk getroffen gebied en de lymfeafvoerwegen
  • Verdere beeldvorming (bijv. CT/MRI): Afhankelijk van het tumortype; bij specifieke vraagstukken, klachten of hoog risico.

Bloedonderzoeken

  • Geen routinematige tumormarkertesten, behalve bij specifieke aanwijzingen voor een terugval met uitzondering van het ovariumcarcinoom (tumormarker CA 12-5)

Controle van begeleidende therapieën

  • Controle en aanpassing van de hormoontherapie bij hormoonafhankelijke tumoren.
  • Behandeling van bijwerkingen zoals osteoporose, die door bepaalde therapieën kan worden bevorderd. Eventueel pijntherapie.

Adviesgesprekken

  • Bespreking van uw symptomen en vooral de daarmee gepaard gaande angsten
  • Voorlichting over een gezonde levensstijl (voeding, beweging) ter vermindering van het terugvalrisico.
  • Vruchtbaarheidsbehoud: Bij jongere patiënten zijn vroegtijdige gesprekken over vruchtbaarheidsopties en hormoontherapie, vooral vóór een geplande chemotherapie, van groot belang, zie ook “Fertiprotekt”.
  • Aanbod voor psychologische begeleiding, zelfhulpgroepen of revalidatiemaatregelen.
  • Advies over professionele re-integratie en sociaaljuridische kwesties.

De nazorg wordt vaak uitgevoerd door een interdisciplinair team, waartoe wij als gynaecologen samen met oncologen, huisartsen, fysiotherapeuten en psychologen behoren. Het is belangrijk dat u zich ook met een kankerziekte goed bij ons voelt.